Van 9 september tot en met 27 oktober is in de kloostergangen van het Abdijcomplex Rolduc in Kerkrade de bijzondere tentoonstelling Ploum, Ploum, Moonen en Savelsbergh: Een eeuw kunst in Kerkrade te zien. In de tentoonstelling is beeldend werk, in verschillende disciplines, te zien van vier Kerkraadse kunstenaars: Frans Ploum (1903-1976), Piet Moonen (1910-1987), Jan Ploum (1936-1978) en Frans Savelsbergh (1944-2008). Deze kunstenaars waren van groot belang voor het Kerkraadse kunstklimaat van de vorige eeuw. In het werk van deze klassiek opgeleide kunstenaars speelt religie een grote rol. Naast de tentoonstelling is er een randprogramma met workshops, rondleidingen, een educatief programma voor de basisscholen en een historische poëzie- en kunstavond in de Hub. in Kerkrade. Bij de tentoonstelling verschijnt een rijk geïllustreerde publicatie. Het is voor het eerst in tientallen jaren dat het werk van deze kunstenaars weer te zien is in Kerkrade.
De tentoonstelling geeft met haar ruim 100 kunstwerken een prachtig beeld van iedere kunstenaar met zijn eigen stijl, als ook een indruk van het 20e-eeuwse Kerkraadse kunstklimaat. Ieder op eigen wijze, geworteld in de traditie maar met een volstrekt unieke beeldtaal, reflecteren de kunstenaars in hun werk ook op de grote gebeurtenissen van de 20e eeuw. De tentoonstelling wordt intuïtief vormgegeven in een aantal thema’s, die de kunstenaars met elkaar delen: religie, landschap, dorpsgezichten, modellen, stillevens en figuren en archetypes en in verschillende disciplines: schilderijen, tekeningen, installaties, beelden. De eeuwenoude kloostergangen van de Abdij Rolduc geven een extra dimensie aan de expressieve en emotioneel geladen kunst. Het project is een initiatief van Natalie Savelsbergh, Yvonne Ploum en Ruud Moonen, nazaten van de kunstenaars, in nauwe samenwerking met de Vrije Akademie Parkstad.
Een bloeiend kunstklimaat in Kerkrade
In het midden van de vorige eeuw kende Kerkrade een bloeiend kunst- en kunstenaarsklimaat. Kerkraadse schilders en dichters verenigden zich in een tweetal Kunstkringen. In de kunstgroep ‘Dichter en Schilder’ en in de ‘Kunstkring Kerkrade’. Monseigneur Jos Stassen, kunstenaar, priester-leraar en van 1970-1989 directeur van
Rolduc, was de grote promotor en bindende kracht. De leden kwamen maandelijks bij elkaar om werk te bespreken en jonge leden te stimuleren vernieuwend te werken. Ze organiseerden exposities van eigen werk en van niet-leden, organiseerden lezingen en maakten excursies naar musea in binnen- en buitenland. Een aantal van hen waaronder Marianne van der Heijden, Ger Lataster en Jan Ploum kregen niet alleen landelijke bekendheid maar ook internationale faam. Daarmee heeft Kerkrade een groot aantal vooraanstaande kunstenaars voortgebracht.
Na ruim tien jaar verloor de Kunstkring haar kracht als collectief. Er werden geen exposities meer georganiseerd en de leden gingen veelal hun eigen weg. Maar zij leven voort in vele kerken, overheidsgebouwen, woonhuizen en de publieke ruimte in Kerkrade en ver daarbuiten. Naast hun autonome kwaliteit geven al hun werken blijk van een diepe verbondenheid met hun tijd en de regio. De landschappen in de tentoonstelling laten bovendien een Limburgs landschap zien dat sterk verandert en onder druk staat. Dit project is daarmee zowel een eerbetoon aan vier van deze kunstenaars, die samen een eeuw omspannen, als ook een ode aan het Limburgse landschap en de cultuur. Het wil een bijdrage leveren aan het opnieuw in herinnering brengen van deze artistiek bijzonder rijke periode in de Kerkraadse geschiedenis en daarmee een bron van inspiratie zijn voor huidige generaties en de kunstenaars van deze tijd.
Het project wordt ondersteund door de gemeente Kerkrade, de provincie Limburg, Cultuurfonds, FSI Fonds, Laurafonds, Stichting Rosa Donamus en andere fondsen die niet met naam genoemd willen worden.
Foto bovenaan: Pixabay
